ترسیم بوم مدل کسب و کار یکی از اصلی‌ترین اقداماتی است که شما باید به عنوان صاحب یک کسب و کار به آن بپردازید. با استفاده از بوم کسب و کار شما می‌توانید یک چهارچوب عملیاتی برای ایده کسب و کار خودتان ایجاد کرده یا مدل کسب و کار فعلی خودتان را بهبود ببخشید. به دلیل نقش موثر بوم کسب و کار در هدفمندسازی حرکت یک کسب و کار تصمیم گرفتیم در این مقاله از بلاگ کارلینک، بستر شبکه سازی تخصصی کسب و کار به بررسی کاربرد بوم کسب و کار پرداخته و سپس انواع مختلف بوم کسب و کار را معرفی نماییم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

بوم مدل کسب و کار چیست؟

مدل کسب و کار طرحی است که باید در آن توضیحاتی درباره کسب و کارتان، پایگاه مشتریان هدف، نحوه ارزش آفرینی برای آنها و روش‌های کسب درآمد ارائه دهید. حال بوم مدل کسب و کار نیز یک قالب ثابت و از پیش طراحی شده است که شرایطی را برای شما فراهم می‌کند تا بتوانید این تعاریف و توضیحات را در یک صفحه به صورت خلاصه‌وار ثبت نمایید. بوم مدل کسب و کار معادل فارسی عبارت Business Model Canvas بوده و برای اولین بار توسط الکس استروالدر و ایو پیگنور معرفی شده است. بوم کسب و کار را می‌توان یک ابزار مدیریت استراتژیک دانست که به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید ایده کسب و کارتان و اهدافی که دارید را روی کاغذ آورده و مورد بررسی قرار دهید. بدین ترتیب شرایطی برای شما فراهم می‌شود که بتوانید مدل فعلی کسب و کارتان را مورد ارزیابی قرار داده و در صورت نیاز آن را توسعه دهید یا اینکه مدل های جدیدی را تعریف کنید.

کاربرد بوم کسب و کار چیست؟

بوم کسب و کار یک ضرورت بسیار مهم برای هر کسب و کار یا شرکتی است که قصد دارند از طریق فروش محصولات یا خدمات خود به سود دست پیدا کنند. تفاوتی نمی‌کند که شما یک کسب و کار تازه تاسیس باشید یا سال‌ها از شروع فعالیتتان می‌گذرد، در نهایت به خاطر داشته باشید که باید به طور مرتب در خصوص فرایندهایی که دنبال می‌کنید، برنامه‌ریزی کرده و مرتباً برنامه‌ها و استراتژی‌های خود را ارزیابی کرده و به روز کنید. برخی از اصلی‌ترین کاربردهای بوم مدل کسب و کار که می‌توانیم به آنها اشاره کنیم، عبارت‌اند از:

• ارائه یک نمای کلی از مدل کسب و کار بدون در نظر گرفتن جزئیات غیرضروری
• درک بهتر توضیحات به دلیل بصری بودن آن
• امکان ویرایش و به روز رسانی مدل کسب و کار به شکلی آسان‌تر
• امکان اشتراک‌گذاری بوم با کارکنان و سهامداران
• درک بهتر ارتباط میان بخش‌ها و جنبه‌های مختلف یک کسب و کار
• و…

اجزای بوم کسب و کار

بوم مدل کسب و کار به طور کلی از 9 بخش اصلی تشکیل شده است که هر یک از این بخش‌های به‌صورت یک مستطیل در کنار هم قرار گرفته و یک برگه کاغذ را تشکیل می‌دهند. این 9 بخش اصلی عبارت‌اند از:

1. شرکای کلیدی

شرکای کلیدی یک کسب و کار شامل سهامداران، سرمایه‌گذاران و تامین‌کنندگان خارجی هستند که به شما در زمینه انجام فعالیت‌های کلیدی خود کمک می‌کنند. این مشارکت‌ها به‌منظور کاهش ریسک‌های احتمالی و دستیابی به منابع مالی بیشتر صورت می‌گیرند.

2. فعالیت های کلیدی

در این قسمت از بوم کسب و کار شما باید لیست تمامی فعالیت‌ها، وظایف‌ها و مسئولیت‌هایی که باید انجام دهید تا مدل کسب و کارتان عملی شود را به صورت کامل وارد نمایید. در این فعالیت‌های کلیدی باید بر تحقق ارزش پیشنهادی، دستیابی به مشتریان هدف، حفظ روابط با مشتریان و ایجاد درآمد تمرکز شود.

3. منابع کلیدی

منابع کلیدی شما در یک بوم کسب و کار در واقع دارایی‌های اولیه‌ای هستند که برای تکمیل فعالیت‌های کلیدی خود به آنها نیاز خواهید داشت. در این قسمت باید یک فهرست کامل از منابع کلیدی در دسترس خود مثل کارکنان، سرمایه اولیه، تجهیزات موجود و.. را ارائه دهید.

4. ارزش‌های پیشنهادی

این بلوک را می‌تواند قلب اصلی یک بوم کسب و کار دانست. در این قسمت شما باید پیشنهاد یا راه حل منحصر به فردی که قرار است کسب و کارتان به مشتریان خود ارائه دهد را بیان نمایید. ارزش پیشنهادی شما ممکن است یک محصول یا خدمت جدیدی باشد که مشتریان نمی‌توانند در جای دیگری آن را به دست آورند یا اینکه یک نسخه بهبود یافته یک محصول یا خدمات موجود در بازار است.

5. ارتباط با مشتری

در این بخش از بوم کسب و کار شما باید نوع رابطه‌ای که با هر یک از مشتریان هدف خود خواهید داشت و همچنین نحوه تعامل با آنها در طول مسیر کسب و کارتان را تعیین نمایید. به عنوان مثال ممکن است کسب و کار شما ملزم به ارائه خدمات پس از فروش باشد یا اینکه بعد از فروش محصول یا خدمت دیگر نیازی به داشتن روابط با مشتریان وجود ندارد.

6. مشتریان

در این قسمت ار بوم کسب و کار لازم است لیست افراد یا شرکت‌هایی که مشتریان هدف شما به شمار می‌روند و قصد دارید محصول یا خدمت خودتتان را به آنها ارائه دهید را مشخص نمایید. هرچقدر که به درک بهتری درباره مشتریان هدف خود دست پیدا کنید، از شانس بیشتری برای پاسخگویی به نیازهای آنها برخوردار خواهید بود.

7. کانال‌ها

اطلاعات مربوط به اینکه قرار است چگونه با مشتریان هدف خود ارتباط برقرار کرده و برای محصول یا خدمتی که ارائه می‌دهید بازاریابی کنید را باید در این بلوک از بوم کسب و کارتان وارد کنید. کانال‌ها در افزایش آگاهی مشتریان از محصول یا خدمات شما و ارائه ارزش های پیشنهادی شما به آنها نقش دارند. در واقع کانال‌ها مجاری هستند که این امکان را به مشتریان شما می‌دهند تا با کسب و کارتان آشنا شده و از محصولات یا خدمات شما استفاده کنند.

8. ساختار هزینه

در این بلوک از بوم کسب و کار شما باید لیست تمامی هزینه‌هایی که باید برای راه‌اندازی کسب و کارتان و همچنین در طول مسیر متحمل شوید از جمله هزینه‌های متغیر و هزینه‌های ثابت را تعریف کنید. در بخش ساختار هزینه باید روی ارزیابی هزینه ایجاد و ارائه پیشنهادات ارزشی خود، ایجاد جریان های درآمدی و حفظ روابط با مشتری تمرکز کنید.

9. جریان‌های درآمد

جریان‌های درآمدی خودتان مثل بحث فروش محصولات یا خدمات به مشتریان یا دیگر روش‌های موجود برای کسب درامد از ارزش‌های پیشنهادی خودتان را در این بخش از بوم کسب و کار خودتان ارائه دهید. این بخش نیز یکی از قسمت‌های مهم از دید سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری درباره کسب و کار شما است.